A bug in search of a windscreen

Een vlieg op zoek naar een voorruit, zo noemt John Mauldin Japan. Het land van de rijzende schulden staat al jaren bekend als het grootste Westerse land dat kan omvallen. Tot op heden zijn de Japanners er in geslaagd om tegen alle verwachtingen in om uit de spotlights te blijven. De staatsobligaties blijven in Japan zo goed als niets opbrengen zodat de overheid er in slaagt om steeds meer schulden op te stapelen zonder dat de bom barst. Maar er komen meer en meer schuren in het systeem die de dag des oordeels dichter en dichter bij brengt.

Japan was ooit een van de rijkste landen te wereld. Hoe is het daar geraakt?

Het land kreeg nieuwe leiders in 1949 en dat was het begin van een ongelooflijke wederopstanding. Ze zagen hoe Japan in een wurggreep gehouden werd door hoge belastingen en hyperinflatie en besloten om er iets aan te doen. Eén van de eerste beslissingen die men nam, was het verbieden van overheidsschulden.

En de Japanners namen nog maar beslissingen “die nooit kunnen werken”. Om de hyperinflatie een halt toe te roepen, werd de Yen gekoppeld aan het goud. Men voerde de goudstandaard in waardoor de inflatie de nek werd omgewrongen. Japan had nu de sterkste munt van de wereld en werd in de decennia daarna een ware exportmachine.

Rond dezelfde periode schafte men ook de BTW helemaal af. En in 1950 werden de inkomstenbelastingen herwerkt. Het toptarief ging van 85% naar 55% en de hoogste schijf ging met een factor 20 omhoog. Tussen 1950 en 1970 stegen de belastinginkomsten van de Japanse overheid met een factor 16! En omdat de inkomsten zo hard stegen, kreeg de overheid ruimte om een sociale zekerheid uit te bouwen. Bovendien werden Japanners rijk. Midden jaren ’80 werd men zelfs het rijkste land van de wereld. (Aandelen.com – de grootste wederopstanding van de 20e eeuw)

Waar is het fout gelopen?

Men maakte de fout om te vergeten welke maatregelen hen zo welvarend hadden gemaakt. Het land kende een vastgoedbubbel en probeerde deze vervolgens te bestrijden met geld printen, stijgende overheidsschulden en hogere belastingen.

Tot voor kort werden de schulden deels gefinancierd door het spaargedrag van de bevolking. Door de vergrijzing zijn de pensioenfondsen echte netto verkopers geworden van obligaties. De toenemende gepensioneerden tegenover de afnemende werkende bevolking zorgt ervoor dat de pensioenfondsen meer obligaties moet verkopen om aan hun verplichtingen te voldoen.

Een ander voordeel voor de accumulatie van de schulden was hun handelsoverschot. Meer export dan import zorgde ervoor dat er geld over bleef om schulden mee te financieren. Ook dit verhaal is aan zijn einde. Het land publiceerde het laatst het hoogste handelstekort in 33 jaar en de trend is duidelijk negatief.

Ten slotte was de sterke munt een van de steunpilaren. Ook hier lijkt een einde aan te komen. De Japanse yen is in verval geraakt en de centrale bank van Japan doet zijn uiterste best om de ECB en de FED bij te benen door zoveel mogelijk geld te creëren uit het niets om zo de yen nog waardelozer te maken.

Er zijn al veel fortuinen verloren gegaan door te speculeren tegen Japan, maar het lijkt er stilaan op dat er fortuinen verdiend gaan worden door te speculeren tegen Japan. Als Europa uit de schijnwerpers verdwijnt, zal Japan het eerstvolgende slachtoffer worden.

Japan: Het land van de rijzende schulden

John Mauldin noemt dit land ‘a bug in search for a windscreen’ en niet ten onrechte. Europa ligt al een tijdje onder vuur door de hoge schulden. Er is echter nog een Westers land dat nog veel meer schulden heeft en dat tot nu toe uit de problemen wist te blijven, maar hoe lang nog?

Japan moet volgend jaar voor 44,2 biljoen yen obligaties verkopen om de 90,3 biljoen yen aan uitgaven te financieren.

Tien jaar geleden bedroeg de schuldengraad al 150 % van het bbp, eind 2011 is dit opgelopen tot boven de 220 %. Dit zal alleen maar groter worden aangezien het verschil tussen belastinginkomsten en de uitgaven alleen maar toeneemt.

Een ander probleem is de handelsbalans. Het Japans handelsoverschot neemt af. Door de kapitaalexport van dividenden en intresten blijft de handelsbalans voorlopig nog positief. Dit alles heeft als gevolg dat de Japanners op den duur moeten kiezen tussen hogere buitenlandse inmenging of het printen van extra yens.

Lees het volledige artikel >>>

Je kan inspelen op de ondergang van de rijzende zon: Er is namelijk een inverse ETF die 3% in waarde stijgt voor ieder procent dat Japanse obligaties dalen. Het gaat over Powershares DB 3x Inver Jap Gov Bond ETN (JGBD). Het overwegen waard voor een klein deel van je portefeuille.

Game over

De Europese top is weer een maat voor niets. Maar wat had je anders verwacht. Markten reageren al niet meer op het nieuws uit Brussel. De feiten zijn er en liegen er niet om:

De Spaanse economie kromp opnieuw in het 4^e kwartaal van 2011. Het IMF verwacht een lange en diepe recessie met een krimp van 1,7 % in 2012 en 0,3 % in 2013. Dit zou het Spaanse overheidstekort voor 2012 op 6,8 % brengen en 6,3 % voor 2013, ver onder de Europese doelstellingen dus. (Beurs.com) Met andere woorden: game over!!

De CDS premie op 5-jarige Portugese staatsschuld maakt gisteren een ‘hockey-stick’ beweging, terwijl de Ierse CDS premie (een vergelijkbaar land) verder daalde. Fondsbeheerder twijfelen dus niet veel langer en nemen bescherming tegen een faling van de Portugese schulden. (SlimBeleggen) Met andere woorden: game over!!

De Europese schuldencrisis zorgt ervoor dat inmiddels de helft (+50%) van de jeugd in bepaalde Zuid-Europese landen (Spanje, Griekenland) werkloos is. Deze motivatie van de jongeren daalt met de dag en de frustratie groeit met de dag.

Maar Europa is niet alleen. Het land van de rijzende schulden komt ook in nauwe schoentjes. De gigantische Japanse schuldenberg werd tot nu toe gefinancierd met binnenlands geld. Maar door de vergrijzing zijn de pensioenfondsen verkopers geworden van obligaties in plaats van kopers. En nu komt er ook nog eens een handelstekort bij, het eerste in meer dan 30 jaar. Als als de exportmotor werkelijk sputtert, droogt echter een belangrijk deel van de funding snel op. Met een bijna zeker recessie in Europa en een Chinese groeivertraging in het vooruitzicht, zal ook Japan de weerslag voelen. (Aandelen.com) Met andere woorden: game over!!